Jerzy Bazyli Dekański
major lekarz | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Stanowiska |
wykładowca |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Jerzy Bazyli Dekański (ur. 2 listopada 1897 we Lwowie, zm. 28 lutego 2000 w Warszawie) – major lekarz Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Po ukończeniu gimnazjum wstąpił w szeregi Legionów Piłsudskiego. Był ogniomistrzem w 1 pułku artylerii[1] . Następnie walczył na wojnie z bolszewikami. 1 czerwca 1921 roku, w stopniu porucznika, pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, a jego oddziałem macierzystym był 1 pułk artylerii polowej Legionów[2].
Po zakończeniu wojny pozostał w szeregach Wojska Polskiego i rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 90. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa medyków (później grupa podlekarzy). Jego oddziałem macierzystym była wówczas Kompania Zapasowa Sanitarna Nr 6[3]. W 1923 roku był przydzielony do 42 pułku piechoty w Białymstoku na stanowisko młodszego lekarza pułku z jednoczesnym odkomenderowaniem na Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, pozostając oficerem nadetatowym 1 batalionu sanitarnego w Warszawie[4]. W następnym roku został odkomenderowany na Uniwersytet Warszawski[5].
W 1925 uzyskał doktora medycyny, jako specjalizację wybrał patologię ogólną i doświadczalną oraz anatomię patologiczną. 12 kwietnia 1927 roku awansował na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 21. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy[6]. W latach 1928–1932 pełnił służbę w Szkole Gazowej w Warszawie, pozostając w kadrze oficerów służby zdrowia[7][8]. Był specjalistą w zakresie gazów bojowych, równocześnie prowadził praktykę lekarza wojskowego. W latach 1934–1939 był wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie. W 1936 roku mieszkał przy ulicy Koszykowej 79b[9][10][11]. Dwa lata później zamieszkiwał przy Topolowej 17[12]. Prowadził również szkolenia dla kadry kierowniczej Uniwersytetu Warszawskiego i studentów tamtejszego Wydziału Lekarskiego[13]. 27 czerwca 1935 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 15. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych[14].
Po upadku kampanii wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie został zastępcą dowódcy wyszkolenia służby zdrowia Polskiego Wojska w Camp de Coëtquidan. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, tam został zatrudniony w tajnym Instytucie Badań nad Gazami Bojowymi w Szkocji, równocześnie rozpoczął współpracę z Uniwersytetem w Edynburgu. Po powołaniu w 1941 Polskiego Wydziału Lekarskiego został kierownikiem Katedry Farmacji i jako profesor objął stanowisko starszego wykładowcy farmakologii ogólnej i doświadczalnej[15]. Po cofnięciu uznania rządowi polskiemu na emigracji przez rząd brytyjski w lipcu 1945 wydział rozwiązano, Jerzy Bazyli Dekański podjął wówczas decyzję o pozostaniu w Wielkiej Brytanii, podjął wówczas pracę na Uniwersytecie Edynburskim przy laboratoryjnej syntezie leków oraz prowadził badania nad hormonami przysadki mózgowej, a także nad środkami zapobiegającymi przerostowi prostaty[16]. Od 1950 równocześnie prowadził własny zakład farmakologiczny „Organon Laboratory”. Pozostał aktywny do dziewięćdziesiątego roku życia, podjął wówczas decyzję o powrocie do ojczyzny. Wznowił wówczas uprawnienia lekarskie, a także zaangażował się w działalność Warszawskiej Izby Lekarskiej oraz Kół SPSan i CWSan przy Wojskowej Akademii Medycznej[16]. W 1997 został uhonorowany najwyższym odznaczeniem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego medalem „Gloria Medicinae”. Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie przyznała Jerzemu Bazylemu Dekańskiemu godność Delegata Honorowego, a Prezydent Rzeczypospolitej odznaczył go Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta[13]. Zmarł w wieku 102 lat, spoczywa na cmentarzu Wawrzyszewskim[16], większą część swojej biblioteki i pamiątek osobistych przekazał do Zbiorów Specjalnych Głównej Biblioteki Lekarskiej.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski - 1997
- Krzyż Niepodległości
- Złoty Krzyż Zasługi[17]
- Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża 3 stopnia[9]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wykaz Legionistów ↓.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 278, 596.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 323.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 249, 1125, 1205.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1019, 1088.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 124.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 716, 736.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 329, 825.
- ↑ a b Lista starszeństwa 1934 ↓, s. 28.
- ↑ Konopka 1936 ↓, s. 1161, 1255.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 491.
- ↑ Rocznik Lekarski 1938 ↓, s. 660.
- ↑ a b Jerzy Hornowski "Niecodzienny jubileusz" Gazeta Lekarska nr. 11/1997. spolecznosc.gazetalekarska.pl. [dostęp 2016-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-09)].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 69.
- ↑ Wybór członków Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie s. 29. docplayer.pl. [dostęp 2016-10-06].
- ↑ a b c "Jerzy Bazyli Dekański - wspomnienie" Gazeta Lekarska 4/2000. oil.org.pl. [dostęp 2016-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-09)].
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 371.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2017-04-08].
- Stanisław Konopka: Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1936 rok. Warszawa: Naczelna Izba Lekarska, 1936.
- Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1938 rok. Warszawa: Naczelna Izba Lekarska, 1938.
- Jerzy Dekański. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-11)].
- Absolwenci Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie
- Ludzie urodzeni we Lwowie
- Majorowie lekarze II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Odznaką Honorową Polskiego Czerwonego Krzyża III stopnia
- Oficerowie Centrum Wyszkolenia Sanitarnego
- Oficerowie lekarze Polskich Sił Zbrojnych
- Pochowani na cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie
- Podoficerowie artylerii Legionów Polskich
- Polonia w Wielkiej Brytanii
- Polscy stulatkowie
- Porucznicy artylerii II Rzeczypospolitej
- Wykładowcy Polskiego Wydziału Lekarskiego na Uniwersytecie w Edynburgu
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1897
- Zmarli w 2000